- گروه : اقتصادی
- شماره : 12122
«صبح فردیس» گزارش می‌دهد؛
از کم‌آبی تا بحران برق در استان البرز
با ادامه قطعی‌های مکرر آب و کاهش ذخایر آبی در استان البرز، زنگ خطر جدی برای منابع حیاتی به صدا درآمده است.
به گزارش خبرنگار اقتصادی پایگاه خبری تحلیلی «صبح فردیس»؛ با ادامه قطعی‌های مکرر آب و کاهش ذخایر آبی در استان البرز، زنگ خطر جدی برای منابع حیاتی به صدا درآمده است. هم‌زمان، افزایش دما، رشد مصرف برق و فشار مضاعف بر تأسیسات آبرسانی و نیروگاهی، استان را وارد یک چرخه بحرانی پیچیده کرده است. کارشناسان هشدار می‌دهند: اگر الگوی مصرف شهروندان اصلاح نشود، پیامد‌های اجتماعی و زیست‌محیطی گسترده‌ای در پیش خواهد بود.
در هفته‌های اخیر، استان البرز با موج گسترده‌ای از قطعی آب، کاهش فشار شبکه و اختلال در دسترسی به آب شرب روبه‌رو بوده است؛ معضلی که از محله‌های پرتراکم کرج تا شهر‌های اقماری مانند فردیس، نظرآباد، ساوجبلاغ و حتی مناطقی از طالقان را درگیر کرده و نارضایتی عمومی را به‌دنبال داشته است.
مسئولان شرکت آبفای البرز علت اصلی این وضعیت را کاهش شدید بارندگی، افت سطح منابع زیرزمینی، کاهش ذخیره سد طالقان و افزایش کم‌سابقه مصرف آب در روز‌های گرم تابستان اعلام کرده‌اند. مدیرکل آبفای البرز در گفت‌وگویی اعلام کرد: «امسال با بیشترین افت منابع در یک دهه اخیر روبه‌رو هستیم. ذخایر سد طالقان حدود ۳۰ درصد کمتر از سال گذشته است، و مصرف در برخی مناطق تا ۱۵ درصد افزایش یافته است. »
اما این بحران فقط به حوزه آب محدود نمی‌شود. افزایش شدید دما در هفته‌های اخیر، مصرف برق را نیز به‌شدت بالا برده و فشار زیادی به شبکه برق استان وارد کرده است. کولر‌های آبی به‌طور مستقیم وابسته به تأمین آب هستند و در بسیاری از محلات، قطع هم‌زمان آب و برق زندگی مردم را مختل کرده است.
به گفته کارشناسان حوزه انرژی، کاهش فشار آب در سیستم‌های تبخیری (مثل کولر‌های آبی) باعث می‌شود کارایی این دستگاه‌ها کاهش یابد و شهروندان به ناچار از کولر‌های گازی یا دستگاه‌های پرمصرف استفاده کنند. این مسأله، مصرف برق را افزایش داده و خطر قطع برق را در ساعات اوج مصرف بالا می‌برد. از این رو، بحران آب در البرز به‌طور مستقیم با بحران برق نیز گره خورده است.
از طرفی، ایستگاه‌های پمپاژ آب نیز برای عملکرد خود نیازمند برق پایدار هستند. هر بار قطع برق، منجر به اختلال در توزیع آب و تأخیر در بازیابی فشار شبکه می‌شود. به این ترتیب، چرخه‌ای معیوب شکل گرفته که در آن، قطعی آب و برق، یکدیگر را تشدید می‌کنند.
در چنین شرایطی، فرسودگی شبکه‌های انتقال و توزیع آب نیز مزید بر علت شده است. به گفته مسئولان، بخشی از آب تولیدشده قبل از رسیدن به مصرف‌کننده، در مسیر نشت می‌کند یا به دلیل نبود زیرساخت‌های مدرن، هدر می‌رود. نوسازی این شبکه‌ها نیازمند اعتبارات ملی و برنامه‌ریزی درازمدت است؛ اما تا آن زمان، تنها راهکار عملی، کاهش تقاضا از سوی مردم است.
در همین راستا، مسئولان بار‌ها از شهروندان خواسته‌اند تا با مدیریت مصرف، شرایط بحرانی موجود را کنترل کنند. نصب سرشیر‌های کاهنده مصرف، تعمیر فوری نشتی‌ها، پرهیز از شست‌وشوی خودرو و سطوح با شلنگ، آبیاری باغچه‌ها در شب و کاهش استفاده هم‌زمان از وسایل برقی در اوج مصرف، بخشی از توصیه‌هایی است که در کمپین‌های اطلاع‌رسانی مطرح شده است.
اما متأسفانه، مشاهدات می‌دانی نشان می‌دهد هنوز برخی شهروندان نسبت به وضعیت بحرانی آگاه نیستند یا جدی برخورد نمی‌کنند. شست‌وشوی خودرو در پیاده‌رو، باز گذاشتن شیر آب هنگام شستن ظروف و مصرف زیاد در ساعات گرم روز، همچنان رایج است.
از سوی دیگر، بسیاری از شهروندان نسبت به نبود اطلاع‌رسانی دقیق از سوی دستگاه‌های مسئول گلایه‌مندند. به‌گفته ساکنان مناطق جهانشهر، اسلام‌آباد، حصارک و مهرویلا، قطعی‌های بدون برنامه و اعلام‌نشده، آن‌ها را دچار سردرگمی کرده و برنامه‌ریزی روزانه خانواده‌ها را مختل کرده است.
در همین حال، برخی کارشناسان محیط‌زیست نیز درباره اثرات درازمدت بحران هشدار داده‌اند. افت سطح منابع آب‌های زیرزمینی می‌تواند منجر به فرونشست زمین شود. در مناطق غربی استان البرز نشانه‌هایی از این پدیده گزارش شده که در صورت تداوم، می‌تواند زیرساخت‌های شهری را تهدید کند.
سرانه مصرف آب در استان البرز طبق برخی برآورد‌ها، بیش از ۲۰۰ لیتر در روز برای هر نفر است، در حالی که استاندارد جهانی برای شرایط اقلیمی مشابه، کمتر از ۱۵۰ لیتر است. همچنین، مصرف برق در روز‌های پیک تابستانی به حدی افزایش یافته که شرکت توزیع برق در چند منطقه ناچار به اعمال مدیریت بار شده است.
این وضعیت پیچیده، نشان می‌دهد که بحران آب و برق در استان به‌هیچ‌وجه دو مسأله جدا از هم نیستند، بلکه تأثیر متقابل آن‌ها می‌تواند تمام ابعاد زندگی شهروندان را تحت‌الشعاع قرار دهد؛ از بهداشت و سلامت گرفته تا آسایش، رفاه، امنیت غذایی و ثبات اجتماعی.
هم‌زمان با اوج گرفتن گرمای تابستان و افزایش بی‌سابقه مصرف آب و برق، کاهش فشار شبکه‌ها و حتی قطعی‌های مقطعی در برخی مناطق کشور، به‌ویژه استان البرز، زندگی روزمره شهروندان را با اختلالاتی همراه کرده است.
کارشناسان می‌گویند که راه‌حل این بحران صرفاً در اقدامات دولتی نیست، بلکه هر خانواده و هر فرد با رعایت چند اصل ساده می‌تواند تأثیر بزرگی در پایداری منابع حیاتی کشور داشته باشد.
در حوزه آب، اولین و مهم‌ترین اقدام، پرهیز از مصرف‌های غیرضروری است. طبق توصیه کارشناسان شرکت آبفا، شهروندان باید از شست‌وشوی خودرو با شلنگ، شستن پیاده‌رو‌ها یا آبیاری باغچه در ساعات گرم روز خودداری کنند. استفاده از سرشیر‌های کاهنده مصرف، تعمیر فوری نشتی شیر‌ها و سیفون‌ها و استفاده از آب بازیافتی (مانند آب کولر یا شست‌وشوی میوه‌ها) برای آبیاری گلدان‌ها از جمله راه‌های عملی کاهش مصرف است.
همچنین، توصیه می‌شود که افراد در هنگام شست‌وشوی ظروف یا مسواک زدن، شیر آب را به‌طور مداوم باز نگه ندارند و از ماشین لباسشویی و ظرفشویی تنها زمانی استفاده کنند که ظرفیت آن‌ها کامل پر شده باشد. حمام کوتاه‌تر، با دوش کم‌فشار نیز می‌تواند روزانه ده‌ها لیتر آب صرفه‌جویی کند.
در زمینه برق نیز، بیشترین مصرف به وسایل سرمایشی اختصاص دارد. استفاده بهینه از کولر‌های آبی تنها در ساعات گرم روز و با تنظیم دور پایین، یکی از راهکارهاست. اما برای آن‌که کولر به‌خوبی کار کند، باید مطمئن شویم که مخزن آن پر است، پوشال‌ها تعویض شده‌اند و در‌ها و پنجره‌ها تا حد امکان بسته هستند.
در صورتی که از کولر گازی استفاده می‌شود، تنظیم دما روی ۲۴ تا ۲۶ درجه سانتی‌گراد توصیه می‌شود. هر درجه کاهش دما، حدود ۵ تا ۷ درصد مصرف برق را افزایش می‌دهد. استفاده از پرده‌های ضخیم، سایه‌بان‌ها و پنجره‌های دوجداره نیز باعث کاهش ورود گرما به فضای داخلی و کاهش نیاز به سرمایش بیشتر می‌شود.
یکی از اشتباهات رایج در منازل، استفاده هم‌زمان از چند وسیله پرمصرف مانند اتو، ماشین لباسشویی، جاروبرقی و کولر در ساعات اوج مصرف (۱۳ تا ۱۷ و ۱۹ تا ۲۳) است. کارشناسان تأکید می‌کنند که با انتقال این مصارف به ساعات کم‌باری، می‌توان به پایداری شبکه برق کمک زیادی کرد.
همچنین، خاموش کردن چراغ‌ها و وسایل برقی غیرضروری، استفاده از لامپ‌های LED، جدا کردن شارژر‌ها از پریز پس از استفاده و خاموش کردن کامل دستگاه‌های الکترونیکی (به‌جای حالت آماده‌به‌کار یا Standby) نیز در کاهش مصرف بسیار مؤثر است.
در نهایت، مسئولان بار‌ها تأکید کرده‌اند که عبور از تابستانی گرم و سخت، تنها با همکاری همگانی ممکن است. صرفه‌جویی به معنای سختی یا محرومیت نیست، بلکه نشانه‌ای از آگاهی، مسئولیت‌پذیری و همراهی اجتماعی برای حفظ منابعی است که در حال تمام شدن هستند.
در پایان، مسئولان و کارشناسان تأکید می‌کنند که راه عبور از این بحران، مشارکت فعال مردم در تغییر رفتار مصرفی، شفافیت بیشتر مسئولان در اطلاع‌رسانی و اجرای فوری طرح‌های بهینه‌سازی مصرف در سطوح مختلف است. آینده استان، به‌ویژه در شرایط گرمایش زمین و تغییر اقلیم، نیازمند تصمیم‌گیری‌های هوشمندانه و همکاری جدی همگان است.
در هفته‌های اخیر، استان البرز با موج گسترده‌ای از قطعی آب، کاهش فشار شبکه و اختلال در دسترسی به آب شرب روبه‌رو بوده است؛ معضلی که از محله‌های پرتراکم کرج تا شهر‌های اقماری مانند فردیس، نظرآباد، ساوجبلاغ و حتی مناطقی از طالقان را درگیر کرده و نارضایتی عمومی را به‌دنبال داشته است.
مسئولان شرکت آبفای البرز علت اصلی این وضعیت را کاهش شدید بارندگی، افت سطح منابع زیرزمینی، کاهش ذخیره سد طالقان و افزایش کم‌سابقه مصرف آب در روز‌های گرم تابستان اعلام کرده‌اند. مدیرکل آبفای البرز در گفت‌وگویی اعلام کرد: «امسال با بیشترین افت منابع در یک دهه اخیر روبه‌رو هستیم. ذخایر سد طالقان حدود ۳۰ درصد کمتر از سال گذشته است، و مصرف در برخی مناطق تا ۱۵ درصد افزایش یافته است. »
اما این بحران فقط به حوزه آب محدود نمی‌شود. افزایش شدید دما در هفته‌های اخیر، مصرف برق را نیز به‌شدت بالا برده و فشار زیادی به شبکه برق استان وارد کرده است. کولر‌های آبی به‌طور مستقیم وابسته به تأمین آب هستند و در بسیاری از محلات، قطع هم‌زمان آب و برق زندگی مردم را مختل کرده است.
به گفته کارشناسان حوزه انرژی، کاهش فشار آب در سیستم‌های تبخیری (مثل کولر‌های آبی) باعث می‌شود کارایی این دستگاه‌ها کاهش یابد و شهروندان به ناچار از کولر‌های گازی یا دستگاه‌های پرمصرف استفاده کنند. این مسأله، مصرف برق را افزایش داده و خطر قطع برق را در ساعات اوج مصرف بالا می‌برد. از این رو، بحران آب در البرز به‌طور مستقیم با بحران برق نیز گره خورده است.
از طرفی، ایستگاه‌های پمپاژ آب نیز برای عملکرد خود نیازمند برق پایدار هستند. هر بار قطع برق، منجر به اختلال در توزیع آب و تأخیر در بازیابی فشار شبکه می‌شود. به این ترتیب، چرخه‌ای معیوب شکل گرفته که در آن، قطعی آب و برق، یکدیگر را تشدید می‌کنند.
در چنین شرایطی، فرسودگی شبکه‌های انتقال و توزیع آب نیز مزید بر علت شده است. به گفته مسئولان، بخشی از آب تولیدشده قبل از رسیدن به مصرف‌کننده، در مسیر نشت می‌کند یا به دلیل نبود زیرساخت‌های مدرن، هدر می‌رود. نوسازی این شبکه‌ها نیازمند اعتبارات ملی و برنامه‌ریزی درازمدت است؛ اما تا آن زمان، تنها راهکار عملی، کاهش تقاضا از سوی مردم است.
در همین راستا، مسئولان بار‌ها از شهروندان خواسته‌اند تا با مدیریت مصرف، شرایط بحرانی موجود را کنترل کنند. نصب سرشیر‌های کاهنده مصرف، تعمیر فوری نشتی‌ها، پرهیز از شست‌وشوی خودرو و سطوح با شلنگ، آبیاری باغچه‌ها در شب و کاهش استفاده هم‌زمان از وسایل برقی در اوج مصرف، بخشی از توصیه‌هایی است که در کمپین‌های اطلاع‌رسانی مطرح شده است.
اما متأسفانه، مشاهدات می‌دانی نشان می‌دهد هنوز برخی شهروندان نسبت به وضعیت بحرانی آگاه نیستند یا جدی برخورد نمی‌کنند. شست‌وشوی خودرو در پیاده‌رو، باز گذاشتن شیر آب هنگام شستن ظروف و مصرف زیاد در ساعات گرم روز، همچنان رایج است.
از سوی دیگر، بسیاری از شهروندان نسبت به نبود اطلاع‌رسانی دقیق از سوی دستگاه‌های مسئول گلایه‌مندند. به‌گفته ساکنان مناطق جهانشهر، اسلام‌آباد، حصارک و مهرویلا، قطعی‌های بدون برنامه و اعلام‌نشده، آن‌ها را دچار سردرگمی کرده و برنامه‌ریزی روزانه خانواده‌ها را مختل کرده است.
در همین حال، برخی کارشناسان محیط‌زیست نیز درباره اثرات درازمدت بحران هشدار داده‌اند. افت سطح منابع آب‌های زیرزمینی می‌تواند منجر به فرونشست زمین شود. در مناطق غربی استان البرز نشانه‌هایی از این پدیده گزارش شده که در صورت تداوم، می‌تواند زیرساخت‌های شهری را تهدید کند.
سرانه مصرف آب در استان البرز طبق برخی برآورد‌ها، بیش از ۲۰۰ لیتر در روز برای هر نفر است، در حالی که استاندارد جهانی برای شرایط اقلیمی مشابه، کمتر از ۱۵۰ لیتر است. همچنین، مصرف برق در روز‌های پیک تابستانی به حدی افزایش یافته که شرکت توزیع برق در چند منطقه ناچار به اعمال مدیریت بار شده است.
این وضعیت پیچیده، نشان می‌دهد که بحران آب و برق در استان به‌هیچ‌وجه دو مسأله جدا از هم نیستند، بلکه تأثیر متقابل آن‌ها می‌تواند تمام ابعاد زندگی شهروندان را تحت‌الشعاع قرار دهد؛ از بهداشت و سلامت گرفته تا آسایش، رفاه، امنیت غذایی و ثبات اجتماعی.
هم‌زمان با اوج گرفتن گرمای تابستان و افزایش بی‌سابقه مصرف آب و برق، کاهش فشار شبکه‌ها و حتی قطعی‌های مقطعی در برخی مناطق کشور، به‌ویژه استان البرز، زندگی روزمره شهروندان را با اختلالاتی همراه کرده است.
کارشناسان می‌گویند که راه‌حل این بحران صرفاً در اقدامات دولتی نیست، بلکه هر خانواده و هر فرد با رعایت چند اصل ساده می‌تواند تأثیر بزرگی در پایداری منابع حیاتی کشور داشته باشد.
در حوزه آب، اولین و مهم‌ترین اقدام، پرهیز از مصرف‌های غیرضروری است. طبق توصیه کارشناسان شرکت آبفا، شهروندان باید از شست‌وشوی خودرو با شلنگ، شستن پیاده‌رو‌ها یا آبیاری باغچه در ساعات گرم روز خودداری کنند. استفاده از سرشیر‌های کاهنده مصرف، تعمیر فوری نشتی شیر‌ها و سیفون‌ها و استفاده از آب بازیافتی (مانند آب کولر یا شست‌وشوی میوه‌ها) برای آبیاری گلدان‌ها از جمله راه‌های عملی کاهش مصرف است.
همچنین، توصیه می‌شود که افراد در هنگام شست‌وشوی ظروف یا مسواک زدن، شیر آب را به‌طور مداوم باز نگه ندارند و از ماشین لباسشویی و ظرفشویی تنها زمانی استفاده کنند که ظرفیت آن‌ها کامل پر شده باشد. حمام کوتاه‌تر، با دوش کم‌فشار نیز می‌تواند روزانه ده‌ها لیتر آب صرفه‌جویی کند.
در زمینه برق نیز، بیشترین مصرف به وسایل سرمایشی اختصاص دارد. استفاده بهینه از کولر‌های آبی تنها در ساعات گرم روز و با تنظیم دور پایین، یکی از راهکارهاست. اما برای آن‌که کولر به‌خوبی کار کند، باید مطمئن شویم که مخزن آن پر است، پوشال‌ها تعویض شده‌اند و در‌ها و پنجره‌ها تا حد امکان بسته هستند.
در صورتی که از کولر گازی استفاده می‌شود، تنظیم دما روی ۲۴ تا ۲۶ درجه سانتی‌گراد توصیه می‌شود. هر درجه کاهش دما، حدود ۵ تا ۷ درصد مصرف برق را افزایش می‌دهد. استفاده از پرده‌های ضخیم، سایه‌بان‌ها و پنجره‌های دوجداره نیز باعث کاهش ورود گرما به فضای داخلی و کاهش نیاز به سرمایش بیشتر می‌شود.
یکی از اشتباهات رایج در منازل، استفاده هم‌زمان از چند وسیله پرمصرف مانند اتو، ماشین لباسشویی، جاروبرقی و کولر در ساعات اوج مصرف (۱۳ تا ۱۷ و ۱۹ تا ۲۳) است. کارشناسان تأکید می‌کنند که با انتقال این مصارف به ساعات کم‌باری، می‌توان به پایداری شبکه برق کمک زیادی کرد.
همچنین، خاموش کردن چراغ‌ها و وسایل برقی غیرضروری، استفاده از لامپ‌های LED، جدا کردن شارژر‌ها از پریز پس از استفاده و خاموش کردن کامل دستگاه‌های الکترونیکی (به‌جای حالت آماده‌به‌کار یا Standby) نیز در کاهش مصرف بسیار مؤثر است.
در نهایت، مسئولان بار‌ها تأکید کرده‌اند که عبور از تابستانی گرم و سخت، تنها با همکاری همگانی ممکن است. صرفه‌جویی به معنای سختی یا محرومیت نیست، بلکه نشانه‌ای از آگاهی، مسئولیت‌پذیری و همراهی اجتماعی برای حفظ منابعی است که در حال تمام شدن هستند.
در پایان، مسئولان و کارشناسان تأکید می‌کنند که راه عبور از این بحران، مشارکت فعال مردم در تغییر رفتار مصرفی، شفافیت بیشتر مسئولان در اطلاع‌رسانی و اجرای فوری طرح‌های بهینه‌سازی مصرف در سطوح مختلف است. آینده استان، به‌ویژه در شرایط گرمایش زمین و تغییر اقلیم، نیازمند تصمیم‌گیری‌های هوشمندانه و همکاری جدی همگان است.
ابوالفضل جانی‌پور - صبح فردیس
انتهای خبر/
